Dwudziesta szósta edycja Herbertiady, jak to już od lat stało się zwyczajem, składa się z sierpniowej gali i wrześniowego konkursu.
Po słonecznym i momentami upalnym lecie, sobota 23 sierpnia przywitała kołobrzeżan i gości chłodem i deszczem. Nie zniechęciło to jednak miłośników Herberta i greckiej kultury, którzy tłumnie zawitali w progach Regionalnego Centrum Kultury im. Zbigniewa Herberta w Kołobrzegu.
Zgromadzonych widzów tradycyjnie powitał głos Księcia Poetów, recytujący Potęgę smaku – niepokojąco aktualny wiersz o tym, że zadaniem Piękna jest ocalać Dobro i Prawdę przed podłością i kłamstwem, także (a raczej przede wszystkim) w życiu publicznym. Tak, poezja Herberta może być pomocna w życiu. Po chwili na scenie pojawiła się Anna Popek, która wyraziła swoją radość z ponownej obecności na scenie Herbertiady, po czym, zapowiadając pierwsze przedstawienie, zaprosiła na scenę Beatę Lechnio, siostrzenicę Herberta, ostatnią żyjącą bliską krewną poety, która w ciepłych słowach powiedziała o podróżach do Grecji podejmowanych przez Herberta, a potem także przez jego siostrę Halinę Herbert – Żebrowską i nią samą.
Dla Herberta Grecja była nie tyle krainą słońca, plaż i pięknych zabytków, co „greckim cudem”, który poeta eksplorował wiele razy, czasem do wyczerpania sił, aby poznać źródło olimpijskie serce, sedno i esencję europejskiej, a po części także polskiej tożsamości. Ślady tej fascynacji znajdziemy m. in. we wszystkich tomikach wierszy, w Kochanych Zwierzątkach – korespondencji z Magdaleną i Zbigniewem Czajkowskimi z Londynu, z którymi odbył pierwszą, „źródłową” podróż po Grecji, a także w wydanych pośmiertnie (bo opracowywanych i cyzelowanych do ostatnich chwil życia) tomach Labirynt nad morzem (eseje) i Król mrówek (proza). Z tych też źródeł czerpała słowa i inspiracje Anna Zagórska – autorka i reżyser spektaklu „Diariusz grecki” – przygoda miłosna. Przedstawienie rozpoczął jeden z najpiękniejszych wierszy Herberta, Modlitwa Pana Cogito – podróżnika, pełna zachwytu, pokory i empatii. Troje aktorów: Anna Zagórska – kreująca postać Magdaleny Czajkowskiej, Maciej Orłowski – Zbigniew Czajkowski, i Cezary Morawski – Zbigniew Herbert, z werwą i humorem, w żywym dialogu, a nawet tańcząc i śpiewając, opowiedzieli o okolicznościach i przebiegu wspólnej greckiej podróży, nie zatrzymując się na warstwie anegdotycznej, bo prawdziwa podróż do źródeł, do korzeni, to wędrowanie pozornie bez celu błądzenie po omacku, rozmowa z żywiołami, pytanie bez odpowiedzi, wielkie pojednanie... Wykonawcy spektaklu pokazali, jak mocno „mitologiczne” utwory Herberta dotykają naszej współczesności, a zacytowany pod koniec przedśmiertny list poety do Czajkowskich udowodnił, jak wciąż, po przeszło trzydziestu latach, ważna dla autora Starego Prometeusza była ta „pierwsza miłość”, ta pierwsza grecka eskapada.
W drugiej części sierpniowej odsłony Herbertiady widzowie pozostali w klimatach greckich, tym razem bardziej biesiadnych, pełnych słońca, wina i miłości. Na scenie pojawił się duet muzyków ze Zgorzelca (który jest jednym z ośrodków tuż powojennej fali greckiej imigracji), zespół Mythos, tworzony przez małżonków Magdalenę i Joannisa Burasów. Rozległy się dźwięki instrumentów klawiszowych i perkusyjnych z wiodącym charakterystycznym brzmieniem strun buzuki oraz głosami artystów opowiadających (po polsku i po grecku) historie miłości i zazdrości, zalotów i zdrad. Jednym z „patronów” koncertu był Mikis Theodorakis, wielki grecki kompozytor, autor m. in. muzyki do niezapomnianego filmu Grek Zorba. Gdy miała właśnie „Zorba” się rozlec, artyści zaprosili publiczność na scenę i odbył się krótki – pierwszy, lecz nie ostatni tego dnia – kurs greckiego tańca. Wśród kilkanaściorga uczestników lekcji znalazł się także piszący te słowa, jednakowoż rytm „raz, dwa, trzy, cztery – i raz – i dwa” okazał się dlań chwilami zbyt trudny, zwłaszcza gdy tempo utworu rosło... Koncert rozbujał i rozklaskał publiczność, a uśmiechy na twarzach zdały się wbrew faktom świadczyć, że nad Kołobrzeg znów zawitało gorące śródziemnomorskie słoneczko...
Organizatorem „Herbertiady” jest Stowarzyszenie Katolicka Inicjatywa Kulturalna.
Współorganizatorem jest Instytut Pamięci Narodowej, a Partnerami są: Gmina Miasto Kołobrzeg, Województwo Zachodniopomorskie, Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Wydawnictwo Biały Kruk, Zakład Produkcji Spożywczej DOBOSZ, Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Zbigniewa Herberta w Kołobrzegu oraz Regionalne Centrum Kultury im. Zbigniewa Herberta w Kołobrzegu.
Patronat honorowy objęli: Rodzina Zbigniewa Herberta, minister kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska, prezydent Miasta Kołobrzeg Anna Mieczkowska.
Patronat medialny sprawują: TVP 3 Szczecin, TVP Info, tygodnik „Do Rzeczy”, Polskie Radio Koszalin, Radio Plus Koszalin, TKK Kołobrzeg, portal www.miastokolobrzeg.pl.
Wojciech Czaplewski
Fot. Jerzy Błażyński
.png)
