Obrona cywilna, obrona totalna, odporność to pojęcia, z którym spotkać się można podczas lektury materiałów edukacyjnych kierowanych do ludności cywilnej w ramach przygotowań na czas kryzysu i wojny. Przede wszystkim, oznaczają one wspólny wysiłek całego społeczeństwa, zmierzający do przezwyciężenia zagrożeń.
Całego społeczeństwa - nie tylko wojska i służb. Nie tylko granic, terytorium i ludności, ale również wartości, tradycji czy stylu bycia. W myśl Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny i nie oznacza ona tylko udziału w działaniach wojennych z karabinem w ręku.
Pewną analogią obrony totalnej, która już jako społeczeństwo realizowaliśmy, była walka z pandemią COVID - 19. System ochrony zdrowia walczył w pierwszej kolejności w szpitalach "na pierwszej linii frontu”, ale udział w "działaniach” miało całe społeczeństwo - część szyła maski, część pomagała przy zakupach osobom na kwarantannie, jeszcze inni po prostu przebywali w domach ograniczając kontakty, dbając o własne i innych zdrowie, zapobiegając rozprzestrzenianiu się wirusa. To oznacza, że tak samo podczas pandemii, za bezpieczeństwo odpowiadają nie tylko medycy, tak samo podczas kryzysu i wojny, nie tylko żołnierze.
Nie istnieje na świecie system, który w trakcie wielkich kryzysów jest w stanie pomoc wszystkim poszkodowanym w jednej chwili, dlatego z punktu widzenia służb, tak ważna jest odporność społeczeństwa na kryzys. Odporność, rozumiana jako umiejętność samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach zagrożenia, a także możliwość udzielania pomocy innym. Wobec tego:
- Jaki sprzęt przygotować ?
- Jakie są sygnały alarmowe, co robić po ich usłyszeniu ?
- Jak przygotować się do ewentualnej ewakuacji ?
- Jak pomóc innym ?
Poniżej zamieszczono materiał Rządowego Centrum Bezpieczeństwa "Bądź gotowy - poradnik na czas kryzysu i wojny", w którym w prosty sposób wyjaśniono, jak przygotować się do funkcjonowania/działania w sytuacji kryzysowej - co zrobić, by uniknąć zagrożenia i jak się zachować podczas jego wystąpienia. Lektura poradnika pozwoli odpowiedzieć na podstawowe pytania związane z przygotowaniem i zachowaniem się w czasie kryzysu i wojny.